تکذیب جهنم (قرآن)تکذیب کنندگان در روز قیامت جهنمى را كه دروغ مى‌پنداشتند با چشم یقین مى‌بینند و آن را تصدیق می‌کنند، ولى اعتراف در آن هنگام هیچ سودى براى ایشان ندارد. ۱ - تکذیب دوزختکذیب جهنم، از سوی کافران: •«یوم یدعون الی نار جهنم دعـا هـذه النار التی کنتم بها تکذبون:روزى كه به سختى و خشونت به سوى جهنم رانده مى شوند.(به آنها گفته مى شود) این همان آتشى است كه آن را (در دنیا) تکذیب مى كردید.». البته منظور از تكذیب آتش، تكذیب خبرهایى است كه رسول خدا (ص) به وحی الهى از وجود آن خبر مى داده و مى فرموده: به زودى مجرمین با آن آتش معذب مى شوند.و خلاصه، معناى آیه این است كه: مى بینید مصداق همان آتشى است كه انبیاء از وجودش خبر مى دادند، و شما تكذیب شان مى كردید، (و یا آن آتش را تكذیب مى كردید). ۲ - زمینه‌های تکذیب جهنم۲.۱ - فسقفسق، زمینه تکذیب جهنم: •«واما الذین فسقوا فماوهم النار کلما ارادوا ان یخرجوا منها اعیدوا فیها وقیل لهم ذوقوا عذاب النار الذی کنتم به تکذبون:و اما كسانى كه نافرمان بودند جایگاه شان آتش است، هر گاه بخواهند از آن بیرون آیند (و به نزدیك درها یا دیوارها رسند) به آنجا بازگردانده مى شوند و به آنها گفته مى شود:بچشید عذاب آتشى را كه تكذیب و انكار مى كردید!» در اینجا مى بینیم كه عذاب الهى در برابر کفر و تكذیب قرار گرفته و ثواب و پاداش او در برابر عمل.اشاره به اینكه ایمان به تنهایى كافى نیست، بلكه باید انگیزه بر عمل باشد ولى" كفر" به تنهایى براى عذاب كافى است هر چند عملى همراه آن نباشد. ۲.۲ - گناهگناه، زمینه تکذیب جهنم: •«هـذه جهنم التی یکذب بها المجرمون:این همان جهنمى است كه گنهكاران آن را تكذیب و انكار مى كردند.» این آیه حکایت گفتارى است كه در آن روز به مجرمین گفته مى شود، چیزى كه هست جمله" یقال- گفته مى شود" از ابتداى آن حذف شده، و تقدیر كلام" یقال هذه جهنم التی ..." است، یعنى آن روز به مجرمین گفته مى شود: این است آن جهنمى كه مجرمین تكذیبش مى كردند.مرحوم طبرسی در مجمع البیان گفته: ممكن است خطاب در این جمله به رسول خدا (ص) باشد، بعد از آنكه خبر داد كه مجرمین به زودى بازخواست مى شوند، و موى پیشانى و پاهایشان را گرفته در آتش مى اندازند، در این آیه روى سخن به رسول گرامى خود كرده فرموده باشد، این آن جهنمى است كه مجرمین از قوم تو آن را تكذیب مى كردند، و به زودى وارد آن خواهند شد، و باید كه سرنوشت آنان در نظرت بى اهمیت باشد. •«وما یکذب به الا کل معتد اثیم ثم انهم لصالوا الجحیم ثم یقال هـذا الذی کنتم به تکذبون:و آن را جز هر متجاوز گنه پیشه تكذیب نمى كند.سپس آنان حتما وارد جهنم مى شوند حرارت آن را چشیده و در آن خواهند سوخت.سپس به آنها گفته مى شود: این همان چیزى است كه آن را تكذیب و انكار مى كردید.»یعنى ریشه انكار قیامت، منطق و تفکر و استدلال نیست، بلكه افرادى كه مى خواهند پیوسته به تجاوزها ادامه دهند و در گناه غوطه ور باشند منكر قیامت مى شوند " اثیم" صفت مشبهه است و دلالت بر استمرار و ادامه گناه دارد. ۳ - کیفر تکذیب جهنمتکذیب کنندگان جهنم، گرفتار آتش آن: •«واما الذین فسقوا فماوهم النار کلما ارادوا ان یخرجوا منها اعیدوا فیها وقیل لهم ذوقوا عذاب النار الذی کنتم به تکذبون:و اما كسانى كه نافرمان بودند جایگاهشان آتش است، هر گاه بخواهند از آن بیرون آیند (و به نزدیك درها یا دیوارها رسند) به آنجا بازگردانده مى شوند و به آنها گفته مى شود:بچشید عذاب آتشى را كه تكذیب و انكار مى كردید!»تعبیر وقیل لهم ذوقوا عذاب النار دلیل بر این است كه مراد از فاسقان، منكرین معادند، و اینكه منكرین معاد را در داخل آتش چنین خطابى مى كنند، براى شماتت ایشان است، چون خود ایشان همواره در دنیا مؤمنین را شماتت مى كردند، كه چرا شما به قیامت ندیده ایمان دارید. •«فویل یومئذ للمکذبین یوم یدعون الی نار جهنم دعـا هـذه النار التی کنتم بها تکذبون:پس واى در آن روز بر تكذیب كنندگان.روزى كه به سختى و خشونت به سوى جهنم رانده مى شوند.(به آنها گفته مى شود) این همان آتشى است كه آن را (در دنیا) تكذیب مى كردید.» •«هـذه جهنم التی یکذب بها المجرمون یطوفون بینها وبین حمیم ءان:این همان جهنمى است كه گنهكاران آن را تكذیب و انكار مى كردند.آنها در میان آن آتش و آب جوشان (از شدت عطش و دهشت پیوسته) دور مى زنند.» •«انطـلقوا الی ما کنتم به تکذبون انطـلقوا الی ظـل ذی ثلـث شعب لا ظـلیل ولا یغنی من اللهب انها ترمی بشرر کالقصر کانه جمــلت صفر ویل یومئذ للمکذبین:پس از حساب محشر به آنها گفته مى شود) بروید به سوى آنچه بدان تكذیب مى كردید.بروید به سوى سایه اى (از دود غلیظ) كه داراى سه شاخه است (و تجسم عینى غلبه بهیمیت و سبعیت و شیطنت بر نفس است در دنیا).كه نه سایه افكن است و نه از زبانه آتش مانع مى شود.كه همانا شراره هایى پرتاب مى كند (در بزرگى) همانند ساختمان بلند (یا تنه هاى بزرگ نخل).(و در رنگ) گویى شترانى زرد رنگ اند.واى در آن روز بر تكذیب كنندگان.» •«ویل یومئذ للمکذبین الذین یکذبون بیوم الدین ثم انهم لصالوا الجحیم ثم یقال هـذا الذی کنتم به تکذبون:واى در آن روز بر تكذیب كنندگان.آنان كه روز جزا را تكذیب مى كنند.سپس آنان حتما وارد جهنم مى شوند حرارت آن را چشیده و در آن خواهند سوخت.سپس به آنها گفته مى شود: این همان چیزى است كه آن را تكذیب و انكار مى كردید.». بنابراین آیات عذاب‌های جهنم از آتش و حرارت و ...نتیجه تکذیب روز قیامت و جهنم است. ۴ - پانویس۵ - منبعفرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «تکذیب جهنم». |